Tytułem wstępu do zdjęć i dokumentów z Oflag VII A Murnau

Obóz jeniecki Oflag VII A został założony przez niemieckie władze wojskowe 25 września 1939 r. w miejscowości Murnau am Staffelsee w Bawarii, w południowych Niemczech. Pierwszy transport polskich oficerów miał miejsce 5 października 1939 r., zatem kilka dni po klęsce Wojska Polskiego w Kampanii Wrześniowej.

Jak pisze D. Kisielewicz w doskonałej książce na temat tego obozu („Niewola w cieniu Alp. Oflag VII A Murnau”, s. 25):

„była to osiemset osobowa grupa oficerów Armii „Lublin” i Armii „Kraków”, z gen. dyw. Tadeuszem Piskorem na czele. Następny transport 277 oficerów z płk. Władysławem Powierzą nadszedł 14 października tego roku z Cieszyna, a 21 października przybył do Murnau transport 454 oficerów Armii „Modlin” z obozu przejściowego w Kielcach pod dowództwem gen. bryg. Emila Przedrzymirskiego-Krukowicza oraz oficerów Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie”, walczących pod dowództwem gen. bryg. Franciszka Kleeberga.

W październiku zostali przetransportowani również oficerowie 1 Pułku Artylerii Lekkiej z obozu przejściowego w Rawie Ruskiej. 4 listopada z Krotoszyna przybył transport 260 oficerów z gen. bryg. Romanem Abrahamem. (…)

Następny większy transport jeńców trafił do Murnau w październiku 1944 r. po upadku Powstania Warszawskiego.  (…) Z grupą powstańców przyjechał do oflagu 19 października rtm. Witold Pilecki (nr. jen. 101852) – jeden z najbardziej znanych obecnie przywódców antyniemieckiego, a później antykomunistycznego ruchu oporu, skazany i zamordowany przez władze komunistyczne w Polsce w 1948 r.”

Przez cały okres funkcjonowania obozu przeszło przez niego ponad 5 tysięcy polskich oficerów, ale też szeregowych i Powstańców Warszawskich.

Oflag VII A Murnau został wyzwolony przez wojska amerykańskie 29 kwietnia 1945 roku.

Zdjęcie oficerów z Oflag VII A – Murnau. Numer zdjęcia 686

Poniżej zdjęcie z numerem 686, na którym wszyscy lub prawie wszyscy to podporucznicy. Zdjęcia tego typu wykonywane były (chyba) wszystkim jeńcom. Zwykle towarzyszy im numer w lewym dolnym rogu (tu: 687), jak też pieczęć obozowa „Kommandantur Murnau Kantinenverwaltung” na odwrotnej stronie zdjęcia.

Udało mi się zidentyfikować jednego porucznika, a mianowicie urodzonego w 1902 r. Edwarda Szczerbickiego, który był porucznikiem rezerwy w 1 Pułku Piechoty Korpusu Ochrony Pogranicza (wcześniej KOP Snów). Numer jeńca: 15905.

Na zdjęciu zaznaczyłem go numerem „1”.

Zdjęcie oficerów z Oflag VII A – Murnau. Numer zdjęcia 687

Poniżej przedstawiam zdjęcie oficerów uwięzionych w obozie jenieckim Oflag VII A – Murnau z nr. 687.

Nie udało mi się ustalić jakie znaczenie ma numer, chociaż posiadam dwa zdjęcia o kolejnych numerach (mam też zdjęcie 686, a zatem wcześniejsze, na którym uwieczniono przynajmniej jednego oficera, który jest także na zdjęciu z numerem 687). Nie wiem także, w jaki dobierani byli jeńcy do zdjęć – czy dobierani byli na podstawie baraku, w którym przebywali, czy też na podstawie innego kryterium.

Kogo widzimy na zdjęciu nr 687?

Poniżej znajdziecie Państwo zdjęcie z naniesionymi przeze mnie numerami oficerów, zgodnie z opisem na odwrocie zdjęcia. Widzimy zatem następujących oficerów (pisownia oryginalna wyboldowana, potem krótka notka ode mnie):

1. Wituński – chodzi o majora artylerii Zygmunta Wituńskiego urodzonego w 1896 r. W kampanii wrześniowej służył w 15 Pułku Artylerii Lekkiej w Bydgoszczy. Wspomina o nim Wikipedia – „Po zakończeniu mobilizacji alarmowej, zorganizowany został oddział zbierania nadwyżek 15 pal, pod dowództwem mjr. Zygmunta Wituńskiego.”

 

2. Ppłk. Balsewicz – Jan Balsewicz, ppłk. w stanie spoczynku, urodzony 1887 r. W kampanii wrześniowej przydzielony do Komendy Miasta Warszawa. Numer jeńca: 976

 

3. Płk. Falewicz – chodzi o Tadeusza Falewicza, urodzonego w 1892 r. Był podpułkownikiem kawalerii w 9 Pułku Strzelców Konnych. Numer jeńca: 16007.

 

4. Płk. Sulkiewicz-Mirza – Właściwie Leon Hózman-Mirza Sulkiewicz, urodzony w Suwałkach w 1897 r. W kampanii wrześniowej dowodził artylerią w 20 Dywizji Piechoty. Brał udział w bitwie pod Mławą (1-3 września), potem w obronie Warszawy.

 

5. Płk. Powierza – chodzi o Władysława Pawła Powierza, urodzonego w 1891 r. Był Pułkownikiem dyplomowanym piechoty. We wrześniu 1939 roku dowódca 23 Dywizji Piechoty. Walczył w składzie Grupy Operacyjnej „Śląsk”. Numer jeńca: 15716

 

6. Czajka – Major Michał Czajka urodził się w 1898 r. i w kampanii wrześniowej był zastępcą łączności obrony Warszawy. Numer jeńca: 49035

 

7. Piotrowski – Bronisław Piotrowski, urodzony w 1900 r. Był rotmistrzem w 5 Pułku Strzelców Konnych, w którym to pułku walczył w kampanii wrześniowej. Numer jeńca: 15143

 

8. Sorko – Podporucznik rezerwy Edward Sorko urodzony w 1909 r. W kampanii wrześniowej służył w 1 Pułku Piechoty Korpusu Ochrony Pogranicza. Numer jeńca: 15566

 

9. Różycki – Karol Różycki, podporucznik rezerwy kawalerii, urodził się w 1905 r. W kampanii wrześniowej walczył w 23 Pułku Ułanów. Numer jeńca: 16403.

 

10. b. d.

 

11. Wolański – albo (1) Henryk Wolański, ur. 1913 r., podporucznik rezerwy z 72 Pułku Piechoty, numer jeńca: 32634, albo (2) Bolesław Wolański, ur. w 1909 r., podporucznik rezerwy artylerii. We wrześniu 1939 r. służył w 27 Pułku Artylerii Lekkiej. Numer jeńca: 32717.

 

12.  b.d. – major kawalerii.

 

13. Tomaszewicz – jeden z dwóch: 1) Janusz Tomaszewicz, urodzony 1890, kapitan artylerii w 26 Pułku Artylerii Lekkiej, numer jeńca 54, albo 2) Eugeniusz Tomaszewicz, urodzony w 1902 r., kapitan artylerii, służąc 19 Pułk Artylerii Lekkiej, numer jeńca: 16263.

 

14. Kolenda – Wiktor Kolenda, urodzony w 1903 r. Kapitan piechoty, walczył w kampanii wrześniowej w 86 Pułku Piechoty. Numer jeńca: 16183

 

15. Falewicz – Andrzej Falewicz, urodzony w 1894 r. W kampanii wrześniowej walczył w 9 Pułku Strzelców Konnych. Numer jeńca: 16160.

 

16. Mineyko – Tomasz Mineyko, urodzony w 1901 r. Rotmistrz kawalerii. We wrześniu 1939 r. walczył w 1 Pułku Ułanów. Numer jeńca: 16214

 

17. Szczerbicki – urodzony w 1902 r. Edward Szczerbicki był porucznikiem rezerwy w 1 Pułku Piechoty Korpusu Ochrony Pogranicza (wcześniej KOP Snów). Numer jeńca: 15905

 

18. Poliomis – Kazimierz Poliomis, urodzony w 1893 r. Kapitan taborów, służył w 60 Pułku Piechoty, w kampanii wrześniowej był dowódcą zgrupowania taborów 17 Dywizji Piechoty (?). Numer jeńca: 93

 

19. Iwanowski – Urodzony w 1892 r. Mikołaj Iwanowski. Porucznik kawalerii. W kampanii wrześniowej walczył w 1 Pułku Ułanów. Numer jeńca: 52

 

20. Potopowica – Zygmunt Potopowica, urodzony w 1891 r. Kapitan intendentury, służył w 3 Dywizjonie Artylerii Konnej. Numer jeńca: 15760

 

21. Teleżyński – Podporucznik rezerwy Henryk Teleżyński, urodzony w 1905 r. W kampanii wrześniowej walczył w 21 Pułku Piechoty. Więziony także w Oflag XI A Woldenberg (numer jeńca: 1327).

 

22. Romanowski – Jerzy Romanowski, chorąży kawalerii. Urodzony w 1896 r. W wojnie obronnej w 1939 r. służył w 7 Pułku Ułanów. Numer jeńca: 497.

 

23. Roszkowski – chodzi moim zdaniem o Andrzeja Roszkowiskiego, który urodził się w 1904 r. Był porucznikiem rezerwy w 19 Pułku Artylerii Lekkiej / Ośrodku Zapasowym Artylerii Lekkiej w Wilnie. Numer jeńca: 32552

 

24. b. d.

 

25. b. d.

 

26. b. d.

 

27. b. d.

 

28. Jucewicz – Ksawery Jucewicz, urodzony w 1888 r. Na zdjęciu podano, że był rotmistrzem, natomiast w kampanii wrześniowej walczył w ramach 83 Pułku Piechoty (zakładam zatem, że był kapitanem). Numer jeńca: 16179.

 

29. b. d. Porucznik Pilot.

 

30. b. d.

 

31. b. d.

 

32. b. d.

 

33. Bakłan – chodzi o Edwarda Bakłana, urodzonego w 1907 r. Był podporucznikiem rezerwy. Brak informacji o przydziale do konkretnej jednostki we wrześniu 1939 r. (poza dopiskiem „Nowogródek”, chociaż w Wikipedii podają, że był dowódcą kolumny amunicyjnej w 38 Pułku Piechoty). Numer jeńca: brak danych

 

34. b. d.

 

35. b. d.

 

36. Rodziewicz – Rajmund Rodziewicz, urodzony w 1915 r. Podporucznik kawalerii, w kampanii wrześniowej służył w 23 Pułku Ułanów. Numer jeńca: 16398

 

37. Jocz – Stefan Jocz, urodzony w 1908 r. Podporucznik rezerwy artylerii. Służył w 3 Dywizjonie Artylerii Konnej. Numer jeńca: 15421.

 

Ppor. Rudolf Brenner – 3 Pułk Strzeleców Podhalańskich

Poniżej zdjęcie „Zaświadczenia tożsamości osoby i stopnia wojskowego” dla ppor. rez. Rudolfa Brennera, numer jeńca 300. Podporucznik Rudolf Brenner walczył w kampanii wrześniowej w 3 Pułku Strzelców Podhalańskich (garnizon Bielsko).

Nie mogłem się powstrzymać i zajrzałem do jego teczki w WBH (sygn. I.481.B.12172). Od 20 września 1935 r. do 19 września 1936 r. służył w 77 Pułku Piechoty. Od 26 stycznia 1939 r. do 28 lutego 1939 r. odbył ćwiczenia rezerwy w 3 Pułku Strzelców Podhalańskich. Przed wojną był urzędnikiem pocztowym.

Tożsamość ppor. Brennera została potwierdzona przez dwóch innych oficerów tj. ppor. Franciszka Retek (podporucznik rezerwy artylerii z 24 Dywizjonu Artylerii Ciężkiej) oraz por. Jana Adamczyka (porucznik artylerii z D.O.K. V).

Zaświadczenie wystawiono w lipcu 1940 r. Na dokumencie widnieje także obozowa pieczątka oraz data 23 października 1940 r., wraz z podpisem oficera obozowego por. taborów Diemert’a potwierdzającego treść zaświadczenia.

Dokument podpisany przez pułkownika Mariana Porwita (numer jeńca 974) oraz Pułkownika Józefa Koryckiego – Najstarszego Obozu (numer jeńca 879).

Zaświadczenie wydane na typowym dla Murnau druku w kolorze różowym, drukowane zresztą na miejscu w Murnau (Buchdruckerei J. Gretschmann, Murnau).

Generał Brygady Juliusz Zulauf – zdjęcia z pogrzebu w Murnau

Poniżej kilka zdjęć z pogrzebu gen. bryg. Juliusza Zulauf. W kampanii wrześniowej był dowódcą 5 Dywizji Piechoty, do Murnau trafił po kapitulacji Warszawy.

Zmarł 21 maja 1943 r. Co ciekawe, zdjęcia pokazują dużo śniegu oraz oficerów w zimowych płaszczach, zapewne ze względu na klimat panujący wówczas w górzystej Bawarii.

Oryginalny opis zdjęcia: Oflag Murnau VII A – Pogrzeb Generała W. P., salutuje Komendant Płk. Oster.

Oryginalny opis zdjęcia: Oflag VII A Murnau, trumna, poza obozem (bramą główną)

Oryginalny opis zdjęcia: Oflag VII A Murnau, pogrzeb gen. Zulaufa, wieniec od komendanta obozu (niosą niemieccy strażnicy)

 

Oryginalny opis zdjęcia: Oflag VII A Murnau, (…) kondukt pogrzebowy rusza do bramy głównej

 

Oryginalny opis do zdjęcia: Płk. Oster przy grobie, Oflag VII A Murnau

Oryginalny opis do zdjęcia: Niemcy i Polacy przy grobie, Oflag VII A

Oryginalny opis do zdjęcia: Oflag Murnau VII A, chór oficerów (pogrzeb generała)

Legitymacja b. jeńca wojennego (nr. 71400) – ppor. Krzesław Józef Kurowski

Podporucznik rezerwy Krzesław Józef Kurowski urodził się 19 marca 1913 r. w Chełmży, powiat Toruń. W Kampanii Wrześniowej przydzielony do 63 Pułku Piechoty, gdzie był dowódcą plutonu (zaznaczam, że straty.pl podają, że był przydzielony do 68 Pułku Piechoty, nie wiem skąd rozbieżność). W Murnau miał numer jeniecki 403. Przed wojną był urzędnikiem samorządowym. Legitymacja wystawiona 14 czerwca 1945 r. przez Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie.

Legitymacja b. jeńca wojennego (nr. 73706) – ppor. Kazimierz Wojciech Kopczyński

Podporucznik rezerwy Kazimierz Wojciech Kopczyński urodził się 4 marca 1908 r. w Nowym Sączu. W Kampanii Wrześniowej walczył w ramach sformowanego we wrześniu 204 Pułku Piechoty (Armia Kraków), w którym był adiutantem baonu. Przed wojną był nauczycielem. Legitymacja wystawiona 28 czerwca 1945 r. przez Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie.

Legitymacja b. jeńca wojennego – por. Jan Świeczkowski

Porucznik zawodowy artylerii Jan Świeczkowski walczył w Kampanii Wrześniowej w ramach 4 Pułku Artylerii Lekkiej (garnizon Inowrocław), gdzie był oficerem obserwacyjnym. Większość żołnierzy tego pułku dostała się do niewoli przedzierając się w kierunku Warszawy i Modlina po Bitwie nad Bzurą. W obozie miał numer jeniecki 16511. Legitymacja wystawiona 26 maja 1945 r.

Legitymacja b. jeńca wojennego – ppor. Bolesław Jan Cieśla

Podporucznik rezerwy Bolesław Jan Cieśla urodził się 11 kwietnia 1906 r. w Białogrzegach, pow. Łańcut (Lwów). W Kampanii Wrześniowej walczył w 57 Pułku Piechoty. Przed wojną był urzędnikiem samorządowym. W obozie miał numer jeniecki 15358. Legitymacja wystawiona 30 maja 1945 r.

Legitymacja b. jeńca wojennego – ppor. Marian Bolesław Zieliński

Podporucznik rezerwy artylerii Marian Bolesław Zieliński urodził się 4 sierpnia 1910 r. w miejscowości Chocianowiec, pow. Łaski (Gubernia Piotrkowska). Ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim.  W Kampanii Wrześniowej walczył w 10 Pułku Artylerii Lekkiej. Do niewoli trafił 27 września (szczegółów brak), najpierw umieszczono go w Oflag VII B (Eichstätt), a od 22 maja 1940 r. w Murnau.

Przed wojną był urzędnikiem skarbowym. W obozie miał numer jeniecki 965. Legitymacja wystawiona 20 czerwca 1945 r.

Oto legitymacja:

Z jego teczki w WBH (sygn. AP 1948) mam jego zdjęcie, wklejam dla potomnych.

Legitymacja b. jeńca wojennego – ppor. Roman Nowak

Podporucznik rezerwy Roman Nowak urodził się 25 lipca 1909 r. w miejscowości Służewo woj. pomorskie. W Kampanii Wrześniowej walczył w ramach 15 Dywizji Piechoty. Przed wojną był kupcem. W obozie miał numer jeniecki 1071. Co ciekawe, wcześniej przebywał w obozie jenieckim w Woldenberg. Legitymacja wystawiona 8 czerwca 1945 r.

Do tej legitymacji dołączone były dwa zdjęcia. Zwracam uwagę na daty wskazane na jednym ze zdjęć (wcześniejsze niż oficjalna data założenia obozu z Murnau).

Dodatkowe zdjęcia załączone do legitymacji:

Identyfikator obozowy – ppor. Denis Jerzy Kołłyszko

Podporucznik rezerwy Denis Jerzy Kołłyszko urodził się w 1893 r. W Kampanii Wrześniowej służył w 36 Pułku Piechoty. W obozie jenieckim miał numer 15866, widniejący na jego obozowym identyfikatorze.

Sprawdziłem jego teczkę w WBH (sygn. II.56.13718) bo zaintrygowało mnie imię – Denis. Podporucznik Kołłyszko urodził się w Kijowie. Ukończył Szkołę Handlową w Warszawie. W grudniu 1918 r. mianowany chorążym przez gen. Osińskiego (D.O.K Łódź) za rozbrojenie Niemców w listopadzie 1918 r. Od stycznia 1919 r. w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie. Później w 30 Pułku Piechoty (do listopada 1920 r.) jako podporucznik.

W Kampanii Wrześniowej zmobilizowany do Sztabu D. O. K. Nr. 1., walczył w „Grupie płk. Ocetkiewicza, pułku majora Gabryjela, i Baonie „Radzyń”. Do niewoli trafił 23 września 1939 r. na odcinku bojowym „Wola Grudecka – Podlody” (sprawdziłem na mapie, to rejon Tomaszowa Lubelskiego). Tego dnia cała Grupa płk. Ocetkiewicza została rozbita przez 2 Dywizję Pancerną. W niewoli ppor. Kołłyszko przebywał aż do 29 kwietnia 1945 r. kiedy został uwolniony przez wojska amerykańskie. Po wojnie zamieszkał w Łodzi.