Tytułem wstępu do zdjęć i dokumentów z Oflag VII A Murnau

Obóz jeniecki Oflag VII A został założony przez niemieckie władze wojskowe 25 września 1939 r. w miejscowości Murnau am Staffelsee w Bawarii, w południowych Niemczech. Pierwszy transport polskich oficerów miał miejsce 5 października 1939 r., zatem kilka dni po klęsce Wojska Polskiego w Kampanii Wrześniowej.

Jak pisze D. Kisielewicz w doskonałej książce na temat tego obozu („Niewola w cieniu Alp. Oflag VII A Murnau”, s. 25):

„była to osiemset osobowa grupa oficerów Armii „Lublin” i Armii „Kraków”, z gen. dyw. Tadeuszem Piskorem na czele. Następny transport 277 oficerów z płk. Władysławem Powierzą nadszedł 14 października tego roku z Cieszyna, a 21 października przybył do Murnau transport 454 oficerów Armii „Modlin” z obozu przejściowego w Kielcach pod dowództwem gen. bryg. Emila Przedrzymirskiego-Krukowicza oraz oficerów Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie”, walczących pod dowództwem gen. bryg. Franciszka Kleeberga.

W październiku zostali przetransportowani również oficerowie 1 Pułku Artylerii Lekkiej z obozu przejściowego w Rawie Ruskiej. 4 listopada z Krotoszyna przybył transport 260 oficerów z gen. bryg. Romanem Abrahamem. (…)

Następny większy transport jeńców trafił do Murnau w październiku 1944 r. po upadku Powstania Warszawskiego. (…) Z grupą powstańców przyjechał do oflagu 19 października rtm. Witold Pilecki (nr. jen. 101852) – jeden z najbardziej znanych obecnie przywódców antyniemieckiego, a później antykomunistycznego ruchu oporu, skazany i zamordowany przez władze komunistyczne w Polsce w 1948 r.”

Przez cały okres funkcjonowania obozu przeszło przez niego ponad 5 tysięcy polskich oficerów, ale też szeregowych i Powstańców Warszawskich.

Oflag VII A Murnau został wyzwolony przez wojska amerykańskie 29 kwietnia 1945 roku.

Zdjęcie oficerów z Oflag VII A – Murnau. Numer zdjęcia 686

Poniżej zdjęcie z numerem 686, na którym wszyscy lub prawie wszyscy to podporucznicy. Zdjęcia tego typu wykonywane były (chyba) wszystkim jeńcom. Zwykle towarzyszy im numer w lewym dolnym rogu (tu: 686), jak też pieczęć obozowa „Kommandantur Murnau Kantinenverwaltung” na odwrotnej stronie zdjęcia.

Udało mi się zidentyfikować jednego porucznika, a mianowicie urodzonego w 1902 r. Edwarda Szczerbickiego, który był porucznikiem rezerwy w 1 Pułku Piechoty Korpusu Ochrony Pogranicza (wcześniej KOP Snów). Numer jeńca: 15905.

Na zdjęciu zaznaczyłem go numerem „1”.

Zdjęcie oficerów z Oflag VII A – Murnau. Numer zdjęcia 687

Poniżej przedstawiam zdjęcie oficerów uwięzionych w obozie jenieckim Oflag VII A – Murnau z nr. 687.

Nie udało mi się ustalić jakie znaczenie ma numer, chociaż posiadam dwa zdjęcia o kolejnych numerach (mam też zdjęcie 686, a zatem wcześniejsze, na którym uwieczniono przynajmniej jednego oficera, który jest także na zdjęciu z numerem 687). Nie wiem także, w jaki dobierani byli jeńcy do zdjęć – czy dobierani byli na podstawie baraku, w którym przebywali, czy też na podstawie innego kryterium.

Kogo widzimy na zdjęciu nr 687?

Poniżej znajdziecie Państwo zdjęcie z naniesionymi przeze mnie numerami oficerów, zgodnie z opisem na odwrocie zdjęcia. Widzimy zatem następujących oficerów (pisownia oryginalna wyboldowana, potem krótka notka ode mnie):

1. Wituński – chodzi o majora artylerii Zygmunta Wituńskiego urodzonego w 1896 r. W kampanii wrześniowej służył w 15 Pułku Artylerii Lekkiej w Bydgoszczy. Wspomina o nim Wikipedia – „Po zakończeniu mobilizacji alarmowej, zorganizowany został oddział zbierania nadwyżek 15 pal, pod dowództwem mjr. Zygmunta Wituńskiego

2. Ppłk. Balsewicz – Jan Balsewicz, ppłk. w stanie spoczynku, urodzony 1887 r. W kampanii wrześniowej przydzielony do Komendy Miasta Warszawa. Numer jeńca: 97

3. Płk. Falewicz – chodzi o Tadeusza Falewicza, urodzonego w 1892 r. Był podpułkownikiem kawalerii w 9 Pułku Strzelców Konnych. Numer jeńca: 1600

4. Płk. Sulkiewicz-Mirza – Właściwie Leon Hózman-Mirza Sulkiewicz, urodzony w Suwałkach w 1897 r. W kampanii wrześniowej dowodził artylerią w 20 Dywizji Piechoty. Brał udział w bitwie pod Mławą (1-3 września), potem w obronie Warszawy.

5. Płk. Powierza – chodzi o Władysława Pawła Powierza, urodzonego w 1891 r. Był Pułkownikiem dyplomowanym piechoty. We wrześniu 1939 roku dowódca 23 Dywizji Piechoty. Walczył w składzie Grupy Operacyjnej „Śląsk”. Numer jeńca: 15716

6. Czajka – Major Michał Czajka urodził się w 1898 r. i w kampanii wrześniowej był zastępcą łączności obrony Warszawy. Numer jeńca: 49035

7. Piotrowski – Bronisław Piotrowski, urodzony w 1900 r. Był rotmistrzem w 5 Pułku Strzelców Konnych, w którym to pułku walczył w kampanii wrześniowej. Numer jeńca: 15143

8. Sorko – Podporucznik rezerwy Edward Sorko urodzony w 1909 r. W kampanii wrześniowej służył w 1 Pułku Piechoty Korpusu Ochrony Pogranicza. Numer jeńca: 15566

9. Różycki – Karol Różycki, podporucznik rezerwy kawalerii, urodził się w 1905 r. W kampanii wrześniowej walczył w 23 Pułku Ułanów. Numer jeńca: 16403.

10. b. d.

11. Wolański – albo (1) Henryk Wolański, ur. 1913 r., podporucznik rezerwy z 72 Pułku Piechoty, numer jeńca: 32634, albo (2) Bolesław Wolański, ur. w 1909 r., podporucznik rezerwy artylerii. We wrześniu 1939 r. służył w 27 Pułku Artylerii Lekkiej. Numer jeńca: 32717

12. b.d. – major kawalerii.

13. Tomaszewicz – jeden z dwóch: 1) Janusz Tomaszewicz, urodzony 1890, kapitan artylerii w 26 Pułku Artylerii Lekkiej, numer jeńca 54, albo 2) Eugeniusz Tomaszewicz, urodzony w 1902 r., kapitan artylerii, służąc 19 Pułk Artylerii Lekkiej, numer jeńca: 16263.

14. Kolenda – Wiktor Kolenda, urodzony w 1903 r. Kapitan piechoty, walczył w kampanii wrześniowej w 86 Pułku Piechoty. Numer jeńca: 16183

15. Falewicz – Andrzej Falewicz, urodzony w 1894 r. W kampanii wrześniowej walczył w 9 Pułku Strzelców Konnych. Numer jeńca: 16160.

16. Mineyko – Tomasz Mineyko, urodzony w 1901 r. Rotmistrz kawalerii. We wrześniu 1939 r. walczył w 1 Pułku Ułanów. Numer jeńca: 16214

17. Szczerbicki – urodzony w 1902 r. Edward Szczerbicki był porucznikiem rezerwy w 1 Pułku Piechoty Korpusu Ochrony Pogranicza (wcześniej KOP Snów). Numer jeńca: 15905

18. Poliomis – Kazimierz Poliomis, urodzony w 1893 r. Kapitan taborów, służył w 60 Pułku Piechoty, w kampanii wrześniowej był dowódcą zgrupowania taborów 17 Dywizji Piechoty (?). Numer jeńca: 93

19. Iwanowski – Urodzony w 1892 r. Mikołaj Iwanowski. Porucznik kawalerii. W kampanii wrześniowej walczył w 1 Pułku Ułanów. Numer jeńca: 52

20. Potopowica – Zygmunt Potopowica, urodzony w 1891 r. Kapitan intendentury, służył w 3 Dywizjonie Artylerii Konnej. Numer jeńca: 15760

21. Teleżyński – Podporucznik rezerwy Henryk Teleżyński, urodzony w 1905 r. W kampanii wrześniowej walczył w 21 Pułku Piechoty. Więziony także w Oflag XI A Woldenberg (numer jeńca: 1327).

22. Romanowski – Jerzy Romanowski, chorąży kawalerii. Urodzony w 1896 r. W wojnie obronnej w 1939 r. służył w 7 Pułku Ułanów. Numer jeńca: 497.

23. Roszkowski – chodzi moim zdaniem o Andrzeja Roszkowiskiego, który urodził się w 1904 r. Był porucznikiem rezerwy w 19 Pułku Artylerii Lekkiej / Ośrodku Zapasowym Artylerii Lekkiej w Wilnie. Numer jeńca: 32552

24. b. d.

25. b. d.

26. b. d.

27. b. d.

28. Jucewicz – Ksawery Jucewicz, urodzony w 1888 r. Na zdjęciu podano, że był rotmistrzem, natomiast w kampanii wrześniowej walczył w ramach 83 Pułku Piechoty (zakładam zatem, że był kapitanem). Numer jeńca: 16179.

29. b. d. Porucznik Pilot.

30. b. d.

31. b. d.

32. b. d.

33. Bakłan – chodzi o Edwarda Bakłana, urodzonego w 1907 r. Był podporucznikiem rezerwy. Brak informacji o przydziale do konkretnej jednostki we wrześniu 1939 r. (poza dopiskiem „Nowogródek”, chociaż w Wikipedii podają, że był dowódcą kolumny amunicyjnej w 38 Pułku Piechoty). Numer jeńca: brak danych

34. b. d.

35. b. d.

36. Rodziewicz – Rajmund Rodziewicz, urodzony w 1915 r. Podporucznik kawalerii, w kampanii wrześniowej służył w 23 Pułku Ułanów. Numer jeńca: 16398

37. Jocz – Stefan Jocz, urodzony w 1908 r. Podporucznik rezerwy artylerii. Służył w 3 Dywizjonie Artylerii Konnej. Numer jeńca: 15421.

Zdjęcie grupy oficerów – mjr. Tomasz Jełowicki, mjr. Ludwik Franciszek Wlazełko i ppor. rez. Bogusław Ojrzyński

Poniżej przedstawiam kilka zdjęć, które kupiłem jako zestaw. Udało mi się ustalić, m.in. jak zwykle dzięki pomocy na forum DWS, że są to m.in. mjr. Tomasz Jełowicki z 1 Pułku Ułanów Krechowieckich, mjr. Ludwik Franciszek Wlazełko z 14 Pułku Piechoty oraz ppor. rez. Bogusław Ojrzyński z 14 Pułku Piechoty. Jedno ze zdjęć jest również podpisane jako „ppor. Seweryn Majcherkiewicz” z podanym numerem jeńca (15087) natomiast nie potrafię wskazać, który to dokładnie oficer na zdjęciu. Ppor. Majcherkiewicz służył przed wojną w 56 Pułku Piechoty, był podporucznikiem rezerwy.

Oto zdjęcie majora Tomasza Jełowickiego (oznaczony numerem 1) wraz z innymi oficerami, m.in. z ppor. rez. Bogusławem Ojrzyńskim (oznaczony numerem 2), jak też bliżej niezidentyfikowanym Zygmuntem (numer 3).

Poniżej zdjęcie ppor. Bogusława Ojrzyńskiego z 14 Pułku Piechoty. Co ciekawe, mówi o nim Wikipedia (por. źródła tam powołane):

18 września zgrupowanie 14 pp osiągnęło Brzuchowice, gdzie napotkano gen. broni Kazimierza Sosnkowskiego, który wydał oficerom rozkaz prowadzenia regulacji ruchu (wykonali go por. rez. Radecki, ppor. rez. Ojrzyński oraz ppor. rez. Warych). Tutaj też otrzymano nakaz zaprzestania dalszych zorganizowanych działań (od tej pory należało podejmować próby przebicia się do Lwowa na własną rękę). Sześcioosobowa grupa żołnierzy (por. rez. Radecki, ppor. Kowalczyk, ppor. rez. Ojrzyński, ppor. rez. Warych i dwóch strzelców) skierowała się zatem na Lwów, jednakże wobec nasycenia terenu wojskami nieprzyjaciela zmuszona została do zmiany obranego kierunku. Zdecydowano się wówczas na próbę przekroczenia południowej granicy Polski, lecz w dniu 23 września 1939 r. w okolicach Janowa, ta grupka żołnierzy 14 pułku piechoty dostała się do niemieckiej niewoli.

Poniżej zdjęcie z numerem 481 z Murnau, przedstawiające oficerów 14 Pułku Piechoty:

mjr. Ludwik Franciszek Wlazełko (numer 1)

por. Zygmunt Buczyński (numer 2)

kpt. Wiktor Jarocki (numer 3)

kpt. Mieczysław Zimnal (numer 4)

ppor. Bogusław Ojrzyński (numer 5)

por. Lucjan Smolarczyk (numer 6)

por. Czesław Franciszek Rolecki (numer 7)

Mam też nowe zdjęcie z numerem 220 – nie potrafię na nim wskazać (zidentyfikować) nikogo poza ppor. Bogusławem Ojrzyńskim (stoi 2 od prawej na samej górze, razem z kolegą Zygmuntem). Być może są to oficerowie z 14 Pułku Piechoty.

Ppor. Rudolf Brenner – 3 Pułk Strzelców Podhalańskich

Poniżej zdjęcie „Zaświadczenia tożsamości osoby i stopnia wojskowego” dla ppor. rez. Rudolfa Brennera, numer jeńca 300. Podporucznik Rudolf Brenner walczył w kampanii wrześniowej w 3 Pułku Strzelców Podhalańskich (garnizon Bielsko).

Nie mogłem się powstrzymać i zajrzałem do jego teczki w WBH (sygn. I.481.B.12172). Od 20 września 1935 r. do 19 września 1936 r. służył w 77 Pułku Piechoty. Od 26 stycznia 1939 r. do 28 lutego 1939 r. odbył ćwiczenia rezerwy w 3 Pułku Strzelców Podhalańskich. Przed wojną był urzędnikiem pocztowym.

Tożsamość ppor. Brennera została potwierdzona przez dwóch innych oficerów tj. ppor. Franciszka Retek (podporucznik rezerwy artylerii z 24 Dywizjonu Artylerii Ciężkiej) oraz por. Jana Adamczyka (porucznik artylerii z D.O.K. V).

Zaświadczenie wystawiono w lipcu 1940 r. Na dokumencie widnieje także obozowa pieczątka oraz data 23 października 1940 r., wraz z podpisem oficera obozowego por. taborów Diemert’a potwierdzającego treść zaświadczenia.

Dokument podpisany przez pułkownika Mariana Porwita (numer jeńca 974) oraz Pułkownika Józefa Koryckiego – Najstarszego Obozu (numer jeńca 879).

Zaświadczenie wydane na typowym dla Murnau druku w kolorze różowym, drukowane zresztą na miejscu w Murnau (Buchdruckerei J. Gretschmann, Murnau).

Generał Brygady Juliusz Zulauf – zdjęcia z pogrzebu w Murnau

Poniżej kilka zdjęć z pogrzebu gen. bryg. Juliusza Zulauf. W kampanii wrześniowej był dowódcą 5 Dywizji Piechoty, do Murnau trafił po kapitulacji Warszawy.

Zmarł 21 maja 1943 r. Co ciekawe, zdjęcia pokazują dużo śniegu oraz oficerów w zimowych płaszczach, zapewne ze względu na klimat panujący wówczas w górzystej Bawarii.

Oryginalny opis zdjęcia: Oflag Murnau VII A – Pogrzeb Generała W. P., salutuje Komendant Płk. Oster.

Oryginalny opis zdjęcia: Oflag VII A Murnau, trumna, poza obozem (bramą główną)

Oryginalny opis zdjęcia: Oflag VII A Murnau, pogrzeb gen. Zulaufa, wieniec od komendanta obozu (niosą niemieccy strażnicy)

Oryginalny opis zdjęcia: Oflag VII A Murnau, (…) kondukt pogrzebowy rusza do bramy głównej

Oryginalny opis do zdjęcia: Płk. Oster przy grobie, Oflag VII A Murnau

Oryginalny opis do zdjęcia: Niemcy i Polacy przy grobie, Oflag VII A

Oryginalny opis do zdjęcia: Oflag Murnau VII A, chór oficerów (pogrzeb generała)

Legitymacja b. jeńca wojennego (nr. 71400) – ppor. Krzesław Józef Kurowski

Podporucznik rezerwy Krzesław Józef Kurowski urodził się 19 marca 1913 r. w Chełmży, powiat Toruń. W Kampanii Wrześniowej przydzielony do 63 Pułku Piechoty, gdzie był dowódcą plutonu (zaznaczam, że straty.pl podają, że był przydzielony do 68 Pułku Piechoty, nie wiem skąd rozbieżność). W Murnau miał numer jeniecki 403. Przed wojną był urzędnikiem samorządowym. Legitymacja wystawiona 14 czerwca 1945 r. przez Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie.

Legitymacja b. jeńca wojennego (nr. 73706) – ppor. Kazimierz Wojciech Kopczyński

Podporucznik rezerwy Kazimierz Wojciech Kopczyński urodził się 4 marca 1908 r. w Nowym Sączu. W Kampanii Wrześniowej walczył w ramach sformowanego we wrześniu 204 Pułku Piechoty (Armia Kraków), w którym był adiutantem baonu. Przed wojną był nauczycielem. Legitymacja wystawiona 28 czerwca 1945 r. przez Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie.

Legitymacja b. jeńca wojennego – por. Jan Świeczkowski

Porucznik zawodowy artylerii Jan Świeczkowski walczył w Kampanii Wrześniowej w ramach 4 Pułku Artylerii Lekkiej (garnizon Inowrocław), gdzie był oficerem obserwacyjnym. Większość żołnierzy tego pułku dostała się do niewoli przedzierając się w kierunku Warszawy i Modlina po Bitwie nad Bzurą. W obozie miał numer jeniecki 16511. Legitymacja wystawiona 26 maja 1945 r.

Legitymacja b. jeńca wojennego – ppor. Bolesław Jan Cieśla

Podporucznik rezerwy Bolesław Jan Cieśla urodził się 11 kwietnia 1906 r. w Białogrzegach, pow. Łańcut (Lwów). W Kampanii Wrześniowej walczył w 57 Pułku Piechoty. Przed wojną był urzędnikiem samorządowym. W obozie miał numer jeniecki 15358. Legitymacja wystawiona 30 maja 1945 r.

Legitymacja b. jeńca wojennego – ppor. Marian Bolesław Zieliński

Podporucznik rezerwy artylerii Marian Bolesław Zieliński urodził się 4 sierpnia 1910 r. w miejscowości Chocianowiec, pow. Łaski (Gubernia Piotrkowska). Ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. W Kampanii Wrześniowej walczył w 10 Pułku Artylerii Lekkiej. Do niewoli trafił 27 września (szczegółów brak), najpierw umieszczono go w Oflag VII B (Eichstätt), a od 22 maja 1940 r. w Murnau.

Przed wojną był urzędnikiem skarbowym. W obozie miał numer jeniecki 965. Legitymacja wystawiona 20 czerwca 1945 r.

Oto legitymacja:

Z jego teczki w WBH (sygn. AP 1948) mam jego zdjęcie, wklejam dla potomnych.

Legitymacja b. jeńca wojennego – ppor. Roman Nowak

Podporucznik rezerwy Roman Nowak urodził się 25 lipca 1909 r. w miejscowości Służewo woj. pomorskie. W Kampanii Wrześniowej walczył w ramach 15 Dywizji Piechoty. Przed wojną był kupcem. W obozie miał numer jeniecki 1071. Co ciekawe, wcześniej przebywał w obozie jenieckim w Woldenberg. Legitymacja wystawiona 8 czerwca 1945 r.

Do tej legitymacji dołączone były dwa zdjęcia. Zwracam uwagę na daty wskazane na jednym ze zdjęć (wcześniejsze niż oficjalna data założenia obozu z Murnau).

Dodatkowe zdjęcia załączone do legitymacji:

Identyfikator obozowy – ppor. Denis Jerzy Kołłyszko

Podporucznik rezerwy Denis Jerzy Kołłyszko urodził się w 1893 r. W Kampanii Wrześniowej służył w 36 Pułku Piechoty. W obozie jenieckim miał numer 15866, widniejący na jego obozowym identyfikatorze.

Sprawdziłem jego teczkę w WBH (sygn. II.56.13718) bo zaintrygowało mnie imię – Denis. Podporucznik Kołłyszko urodził się w Kijowie. Ukończył Szkołę Handlową w Warszawie. W grudniu 1918 r. mianowany chorążym przez gen. Osińskiego (D.O.K Łódź) za rozbrojenie Niemców w listopadzie 1918 r. Od stycznia 1919 r. w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie. Później w 30 Pułku Piechoty (do listopada 1920 r.) jako podporucznik.

W Kampanii Wrześniowej zmobilizowany do Sztabu D. O. K. Nr. 1., walczył w „Grupie płk. Ocetkiewicza, pułku majora Gabryjela, i Baonie „Radzyń”. Do niewoli trafił 23 września 1939 r. na odcinku bojowym „Wola Grudecka – Podlody” (sprawdziłem na mapie, to rejon Tomaszowa Lubelskiego). Tego dnia cała Grupa płk. Ocetkiewicza została rozbita przez 2 Dywizję Pancerną. W niewoli ppor. Kołłyszko przebywał aż do 29 kwietnia 1945 r. kiedy został uwolniony przez wojska amerykańskie. Po wojnie zamieszkał w Łodzi.